به گزارش روابط عمومی سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی ، سومین نشست فصل سخن با حضور دکتر حسین شیخ رضایی، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و دکتر علی معظمی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات روز دوشنبه سوم مهر ماه در سازمان جهاددانشگاهی تهران برگزار شد.

در ابتدای نشست، دکتر شیخ رضایی بیان کرد: در حال حاضر دانشجویان برای تهیه منابع علمی، بیشتر به ناشران عمومی مراجعه می کنند تا ناشران دانشگاهی و غالبا استادان برجسته کتاب های خود را با ناشران عمومی چاپ می کنند و این معضلی است که ناشران دانشگاهی گرفتار آن هستند.

وی در ادامه گفت: این سوال وجود دارد که چرا دانشجویان و اساتید ارتباطشان با ناشران عمومی بیشتر است.در پاسخ می توان گفت فضای نشر در حوزه علوم انسانی در کشور به دو فضای دانشگاهی و روشنفکری تقسیم شده است. حوزه علوم انسانی در بخش روشنفکری نمود بیشتری دارد و طبیعی است که مولفان تمایل دشته باشند در این فضا کتاب هایشان را به چاپ برسانند.

ایشان در ادامه بیان کردند برخی از ناشران از جمله ناشران دولتی احساس نمی کنند که در بازار رقابتی فعالیت می کنند و برای بقای خودشان تلاش نمی کنند و از طرف دیگر فاقد آزادی عمل ناشران خصوصی هستند و ناشران دولتی ترجیح می دهند که کتابهایی تولید کنندکه بحث برانگیز نباشد.

در ادامه افزود: در ایران تلقی غالب سیاستگذاران آموزش عالی نسبت به علوم انسانی، تلقی چندان مثبتی نیست و به همین دلیل فضای علوم انسانی فضای فعالی نیست.

در ادامه نشست، دکتر معظمی دیگر سخنران جلسه در رابطه با وضعیت ناشران عمومی گفت: آمارها نشان می دهد که فروش کتاب در سالهای اخیر کم شده و این برای ناشران بحران ایجاد کرده است. ادامه حیات ناشران خصوصی به فروش تک نسخه ای های کتاب وابسته است.ناشران دولتی از بودجه دولتی استفاده می کنند، در حالیکه ناشران خصوصی برای ادامه حیات کاری خود باید سلیقه مخاطب و بازار را تشخیص دهند و یا کالایی که عرضه می کنند مورد پسند مردم باشد، به همین خاطر کتابی که تولید می کنند عمدتا نیاز روز است.

ناشران دولتی، بسیاری از کتابها را برای چاپ نمی پذیرند و مشخص ترین دلیل آن سانسور است.

وی در ادامه در خصوص تفاوت های بین ناشر عمومی و دولتی گفت: ناشران دولتی، انتخاب کتاب و تولید آن را بر مبنای سیاستگذاری سازمان هایشان انجام می دهند ولی ناشران عمومی باید براساس نیاز جامعه کتاب چاپ کنند و به همین خاطر است که دانشجویان و اساتید خواسته هایشان را با ناشر عمومی درمیان می گذارند.

تفاوت بعدی، فرایند آماده سازی کتاب است. از آنجا که ناشر عمومی در فضای رقابتی قرار دارد، کتابهایی عرضه می کند که دیده شود و به لحاظ کیفی مورد تایید و پسند مخاطب باشد. پس در تمامی مراحل آماده سازی کتاب مانند انتخاب کاغذ و صفحه بندی و طراحی جلد و استفاده از تکنیک های پیشرفته چاپ و ... نظارت مشخص وجود دارد.

همچنین در زنجیره فروش، ناشران دانشگاهی کتاب را کالا نمی بینند؛ در حالیکه از نظر ناشر عمومی کتاب کالا است و باید آنرا بفروشد. بازار فروش، یک زنجیره است ناشر، پخش، کتابفروشی و خریدار؛ ناشران دولتی از یک بخش، خودشان را از این زنجیره جدا می کنند.

انجام کارهای پژوهشی، از توان ناشران عمومی خارج است و ناشران دانشگاهی در انجام آن توان و حمایت بیشتری دارند و قادرند در انجام امور تحقیقاتی سرمایه گذاری کنند.

آقای دکتر شیخ رضایی در پاسخ به این سوال که "شما به عنوان ناشر خصوصی سود کتاب را در کدام مرحله می بینید و در فرایند چاپ آن چه کارهایی انجام می دهید که کتاب جذابتر شود؟ " گفت: تیراژ در ایران افت زیادی داشته است. کتابهایی هستند که زیر صد نسخه هم چاپ می شود که عمدتا این کتابها به صورت دیجیتال چاپ می شود.

وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که یک بحران عمومی وجود دارد که استقبال از کتابهای کاغذی کمتر شده است.مسئله کتاب الکترونیک و استفاده از تکنولوژیهای جدید می تواند به تسهیل در فروش کتاب کمک کند که ناشران دانشگاهی کمتر از این مزیت استفاده می کنند.

دکتر معظمی در پاسخ به سوال " دلیل رشد ترجمه نسبت به تالیف در کشور و ضرورت انجام نشر آثار ترجمه در کشور چیست؟" گفت: کتب تالیفی نسبت به ترجمه در حوزه علوم انسانی کمتر هستند و موضوع تالیف کتابهای علوم انسانی به دانشگاه و مراکز پژوهشی ارتباط  دارد و نه به ناشر.

دکتر شیخ رضایی در پاسخ به همین سوال بیان کرد: در زمینه علوم انسانی عموما مترجمان حرفه ای نیستند و بیشتر توسط دانشجویان انجام می شودو فارغ التحصیلان برخی از رشته های دانشگاهی، به دلیل اینکه بازار کار خوبی ندارند به سمت ترجمه می روند.

ایشان در مورد اینکه باید کتابها تالیفی باشند، گفت: این تصور درست نیست. ما چقدر در تولید علم جهان سهیم هستیم ، که بتوانیم فقط تالیف کنیم؟!

در مورد ترجمه، به جز کتابهایی که مخاطب عمومی دارد، کتاب را باید در سطح کارشناسی ترجمه کنیم و بالاتر از این سطح توجیهی ندارد و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری، باید بتوانند از متون انگلیسی استفاده کنند.

در پایان نشست معظمی افزودند: کتاب باید برای مقطعی ترجمه شود که دانشجو به زبان غیرفارسی تسلط ندارد.